Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khoá X về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, nhận thức của các cấp ủy đảng cơ sở về công tác kiểm tra, giám sát được nâng lên, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên trong công tác xây dựng Đảng. Các cấp ủy đảng tiếp tục có nhiều đổi mới trong công tác kiểm tra, giám sát, nhất là tập trung xây dựng và ban hành nhiều quy trình, quy định về công tác kiểm tra, giám sát để lãnh đạo thực hiện. Cấp ủy và Ủy ban Kiểm tra các cấp từ huyện đến cơ sở đã tích cực chủ động tiến hành rất nhiều cuộc kiểm tra, giám sát theo hướng kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, giám sát phải mở rộng, tập trung vào những địa bàn, lĩnh vực dễ phát sinh vi phạm như quản lý đất đai, tài chính, phẩm chất đạo đức, nguyên tắc tập trung dân chủ, đoàn kết nội bộ, vai trò nêu gương của người đứng đầu; giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo đúng quy định. Qua đó, kịp thời chấn chỉnh những khuyết điểm, phòng ngừa, ngăn chặn sai phạm của tổ chức Đảng và đảng viên, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng và ý thức tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở về công tác kiểm tra, giám sát; chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng hàng năm xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát một cách cụ thể theo chức năng, nhiệm vụ phù hợp với đặc thù của từng đơn vị. Kết quả, cấp ủy các cấp đã tiến hành kiểm tra và giám sát chuyên đề đối với 3.044 lượt tổ chức đảng và 621 đảng viên là cấp ủy viên các cấp, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các tổ chức đoàn thể ở cơ sở; trong đó, Ban Thường vụ Huyện ủy, tiến hành kiểm tra, giám sát đối với 1.411 lượt tổ chức đảng và 192 lượt đảng viên là người đứng đầu các cấp ủy cơ sở; Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy kiểm tra, giám sát 67 lượt tổ chức đảng và 92 lượt đảng viên; 24 cấp ủy cơ sở đã tổ chức kiểm tra, giám sát 1.446 lượt tổ chức đảng trực thuộc và 163 lượt đảng viên là bí thư các chi bộ trực thuộc, người đứng đầu các tổ chức đoàn thể trực thuộc; ủy ban kiểm tra đảng ủy cơ sở kiểm tra, giám sát 120 lượt tổ chức đảng và 174 lượt đảng viên. Nội dung kiểm tra, giám sát chủ yếu tập trung vào việc chấp hành chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng; phẩm chất đạo đức lối sống; trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; những điều đảng viên không được làm; việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ và các nội dung khác. Qua kiểm tra, giám sát, nhiều tổ chức đảng (241/387) và đảng viên (180/272) có còn thiếu sót, tồn tại, hạn chế, nhiều trường hợp đảng viên có sai phạm, trong đó sai phạm đến mức phải xử lý kỷ luật và đã xử lý kỷ luật 27 đảng viên.

Việc thi hành kỷ luật đảng được các tổ chức đảng có thẩm quyền thực hiện đảm bảo đúng phương hướng, phương châm, nguyên tắc và thủ tục theo quy định. Trong 10 năm qua, đã thi hành kỷ luật 255 đảng viên (Ban Thường vụ Huyện ủy: 12 đảng viên, Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy: 74 đảng viên, Đảng ủy cơ sở: 81 đảng viên, chi bộ: 91 đảng viên), bằng các hình thức: khiển trách 136, cảnh cáo: 85, cách chức 11, khai trừ 03. Nội dung vi phạm chủ yếu là thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý; Chính sách Dân số - Kế hoạch hóa gia đình; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ và các vi phạm khác.  

Tuy nhiên, một số cấp ủy cơ sở chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động công tác kiểm tra, giám sát nên chỉ đạo công tác này chưa thường xuyên, thiếu kịp thời; việc xác định nội dung, đối tượng và thời gian trong kiểm tra, giám sát còn dàn trãi, không trọng tâm và chưa phù hợp; công tác phân công, quản lý cán bộ, đảng viên ở nhiều chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở còn lỏng lẻo, thiếu chặt chẽ; đấu tranh tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt chi bộ một số nơi còn yếu kém, còn có tình trạng nể nang; tiến độ giải quyết, xử lý và kết luận một số vụ, việc qua kiểm tra, giám sát còn chậm đã làm hạn chế đến việc chấn chỉnh, khắc phục những khuyết điểm, sai phạm xảy ra; sự phối hợp giữa Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy và một số cơ quan có liên quan khi tiến hành các cuộc kiểm tra, giám sát trên một số lĩnh vực chưa đồng bộ, nên chưa khắc phục triệt để tình trạng trùng lắp nội dung, đối tượng kiểm tra, giám sát.

Có thể nói, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đã thực sự đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu sắc trong nhận thức của cán bộ, đảng viên về vai trò, vị trí, ý nghĩa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới; công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp ngày càng được thực hiện toàn diện, đồng bộ, chất lượng, hiệu quả, tính chất, mức độ kiểm tra sâu sát, quyết liệt hơn góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, xây dựng tổ chức đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Kinh nghiệm rút ra qua 10 năm thực hiện Nghị quyết đó là: Cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy các cấp phải nhận thức đầy đủ về vai trò, tác dụng của công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đúng quy định, đúng thẩm quyền công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng. Ủy ban Kiểm tra các cấp phải nắm vững các quy định, hướng dẫn của Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng để tham mưu cho cấp ủy thực hiện tốt nhiệm vụ được quy định tại Điều 30 Điều lệ Đảng và triển khai toàn diện nhiệm vụ tại Điều 32 Điều lệ Đảng. Phải xác định đúng nội dung và đối tượng kiểm tra, giám sát, tập trung vào những vấn đề bức xúc, xã hội đang quan tâm. Kết luận đúng bản chất, đúng vụ việc, góp phần phát hiện và khắc phục được những khuyết điểm, thiếu sót và xử lý nghiêm những vi phạm đến mức phải xử lý kỷ luật, tạo sự đồng tình ủng hộ của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Phải thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho các cấp uỷ cơ sở và đội ngũ làm công tác kiểm tra gắn với thông tin kịp thời những chủ trương của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát để vận dụng đúng đắn trong quá trình tổ chức triển khai nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Thực hiện tốt công tác phối hợp giữa Ủy ban kiểm tra với các cơ quan, ban, ngành, đơn vị có liên quan trong thực hiện công tác kiểm tra, giám sát tránh chồng chéo, trùng lắp nội dung, đối tượng kiểm tra, giám sát./.