Sau khi tiếp thu với Công văn số 1080-CV/TU, ngày 02/02/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về “tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” (sau đây gọi tắc là Công văn 1080), Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện đã nhanh chóng triển khai, quán triệt nội dung Công văn 1080 đến Mặt trận cơ sở thông qua nhiều hình thức nội dung đa dạng phong phú, nhờ đó Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong huyện tiếp tục đẩy mạnh đổi mới các hoạt động, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội. Nội dung và phương thức hoạt động được đổi mới, thể hiện rõ hơn tính chất, vị trí, vai trò của tổ chức Mặt trận trong việc đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân. Công tác giám sát, phản biện xã hội đã được triển khai có kết quả bước đầu, được Nhân dân ghi nhận.
Các cuộc vận động, các phong trào thi đua được phát động rộng rãi trong Nhân dân góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước ngày càng rõ hơn về cơ chế và phương thức tổ chức thực hiện góp phần củng cố và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường đồng thuận xã hội để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị, giữ vững ổn định tình hình đất nước.
Được sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng và sự phối hợp của chính quyền và các tổ chức thành viên nên vị trí, vai trò của MTTQ của các cấp được nâng lên, tạo điều kiện để MTTQ các cấp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Các cấp uỷ Đảng quan tâm lãnh đạo và cử cán bộ cấp uỷ Đảng tham gia UBMT và thực hiện trách nhiệm vừa là thành viên, vừa lãnh đạo Mặt trận. Định kỳ cấp uỷ, chính quyền tổ chức giao ban, làm việc, nghe báo cáo tình hình hoạt động; đồng thời, xem xét giải quyết kiến nghị, đề xuất của MTTQ và những vấn đề liên quan đến Nhân dân. UBMT phối hợp với chính quyền thực hiện tốt chế độ tiếp công dân, tổ chức đối thoại trực tiếp với Nhân dân; kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, những vấn đề bức xúc trong Nhân dân để chỉ đạo xử lý.
Mặt trận các cấp chú trọng việc đổi mới nội dung và phương thức hoạt động theo hướng sâu sát cơ sở, trọng dân, gần dân, phù hợp với tình hình cụ thể của từng địa phương, luôn phát huy tinh thần trách nhiệm ra sức thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh tổng hợp, tạo sự đồng thuận sâu rộng trong xã hội thực hiện tốt các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước góp phần xây dựng quê hương ngày càng phát triển và đời sống Nhân dân được no ấm, thực hiện tốt an sinh xã hội và phát huy dân chủ được Nhân dân đồng tình ủng hộ.
Trong đó Mặt trận huyện đã chú trong đổi mới thực hiện các nội dung và đạt được kết quả cụ thể như sau:
Thứ nhất, kết quả việc đẩy mạnh đổi mới công tác phối hợp với các tổ chức thành viên của Mặt trận: Nhằm phát huy tốt quyền và trách nhiệm của các tổ chức thành viên đối với hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, hằng năm Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đều tổ chức thực hiện công tác phối hợp giữa các tổ chức thành viên trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện, hiện nay thành viên Ủy ban Mặt trận huyện có 18 tổ chức thành viên. Thông qua các tổ chức thành viên Ủy ban Mặt trận huyện đã thực hiện tốt công tác tập hợp xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; triển khai, thực hiện các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước; nắm bắt kịp thời các dư luận xã hội, tập hợp ý kiến kiến nghị của Nhân dân và tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước, tham gia thực hiện giám sát và phản biện xã hội.
Thứ hai, công tác cải cách hành chính luôn được quan tâm. Để đẩy mạnh việc đổi mới nội dung phương thức hoạt động trong hệ thống Mặt trận việc thực hiện các giải pháp nhằm giảm số lượng văn bản; giảm số lượng, nâng chất lượng, hiệu quả các cuộc họp, hội nghị là một trong những nội dung được Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp quan tâm, hàng năm Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện tổ chức họp 2 lần/năm (sơ kết 6 tháng và tổng kết năm). Ngoài ra chỉ khi cần thiết Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện mới tổ chức các cuộc họp đột xuất với nhiều nội dung triển khai cùng trong một cuộc họp nhằm giảm số lượng các cuộc họp không cần thiết. Việc áp dụng công nghệ thông tin và sử dụng chữ ký số trong ban hành văn bản cũng đã góp phần giảm tải các thủ tục hành chính, văn bản triển khai nhanh hơn, nên có nhiều thời gian hơn để tập trung cho việc nghiên cứu văn bản nâng cao chất lượng văn bản.
Thứ ba, công tác giám sát, phản biện luôn được Mặt trận các cấp quan tâm thực hiện, cụ thể:
- Năm 2018: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện đã tổ chức thực hiện 02 cuộc giám sát: Giám sát Phòng Y tế huyện trong việc tham mưu UBND huyện tổ chức kiểm tra việc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm của các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn huyện năm 2017 và quý I/2018 và giám sát Trạm Khuyến nông huyện trong việc tham mưu UBND huyện triển khai thực hiện các mô hình sản xuất, chăn nuôi trên địa bàn huyện trong năm 2017 và 06 tháng đầu năm 2018.
- Năm 2019: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện đã tổ chức thực hiện 02 cuộc giám sát: Giám sát Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện về việc thực hiện nhiệm vụ giải tỏa, bồi thường đối với các doanh nghiệp tư nhân làm chủ dự án trên địa bàn huyện năm 2016 và năm 2017 (ngày 15/7/2019). Giám sát Phòng Lao động Thương binh và Xã hội về thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững đến năm 2020 trên địa bàn huyện. (ngày 12/8/2019).
Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện xây dựng kế hoạch và tổ chức 02 Hội nghị phản biện đối với: Dự thảo đề án của UBND huyện về đầu tư xây dựng công trình thoát nước trong khu dân cư giai đoạn 2019 – 2020 theo phương châm “Nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ” trên địa bàn huyện và Dự thảo kế hoạch của Ban Thường vụ Huyện ủy về triển khai thực hiện kế hoạch số 156-KH/TU ngày 13/8/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 39-NQ-TW của Bộ Chín trị về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế trên địa bàn tỉnh Bình Thuận.
- Năm 2020: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện đã tổ chức thực hiện 02 cuộc giám sát: Giám sát Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất huyện về việc thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án đường cao tốc Bắc- Nam trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc. Giám sát Chủ tịch UBND xã Hồng Liêm trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ quan đơn vị và cơ sở.
Ngoài ra Ban Thường trực ủy ban MTTQ Việt Nam huyện còn tham gia các buổi giám sát của các tổ chức đoàn thể chính trị và của HĐND huyện.
Thứ tư, kết quả xây dựng và nhân rộng các mô hình hoạt động: Trên địa bàn huyện, hiện nay có 16 mô hình về lĩnh vực phát triển kinh tế, 23 mô hình an ninh trật tự, 07 mô hình bảo vệ môi trường, ngoài ra còn nhiều mô hình như: Mô hình “Người việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, Mô hình Câu lạc bộ “Nuôi dạy con tốt”, Mô hình Tổ an toàn vệ sinh thực phẩm,...vẫn được các cấp triển khai, thực hiện. Nhìn chung, các mô hình hoạt động đã bám sát vào việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh và có cố gắng đổi mới trong phương thức hoạt động. Những mô hình đã có tác dụng tích cực trong việc tuyên truyên truyền, động viên Nhân dân tham gia các phong trào thi đua, góp phần chung tay xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giữ vững an ninh trật tự tại địa phương.
Thứ năm, công tác đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Nhân dân: hàng năm Ủy ban MTTQ VIệt Nam huyện phối hợp với các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tổ chức các buổi đối thoại trực tiếp giữa lãnh đạo và Nhân dân cụ thể như:
- Năm 2018: Phối hợp tổ chức cho lãnh đạo Huyện ủy đối thoại với Nhân dân tại xã Đông Giang về tình hình dân sinh – kinh tế trong đồng bào dân tộc.
- Năm 2019: Đối thoại của Thường trực Huyện ủy với Nhân dân xã Hàm Phú và Chủ tịch UBND huyện với Nhân dân xã Hàm Chính về thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội của địa phương
- Năm 2020: Do tình hình dịch bệnh Covid -19 nên việc tổ chức đối thoại giữa lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện với Nhân dân chưa được tổ chức, tuy nhiên việc đối thoại, tiếp dân vẫn tổ chức theo định kỳ và theo yêu cầu công việc tại địa phương.
Những kết quả đạt được trong việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận huyện là nhờ sự quyết tâm của tập thể, lãnh đạo, cán bộ cơ quan Mặt trận cũng như sự phối hợp nhiệt tình của chính quyền, các tổ chức thành viên, đặc biệt là sự đồng lòng của cán bộ Mặt trận xã, thị trấn, thôn, khu phố.
Tuy nhiên sau 3 năm triển khai thực hiện Công văn 1080, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện vẫn gặp một số tồn tại, hạn chế sau:
Phương thức vận động, tập hợp xây dựng khối đoàn kết toàn dân vẫn chưa theo kịp yêu cầu; các cuộc vận động, phong trào thi đua có nơi còn hình thức, chưa hiệu quả; vai trò đại diện, bảo vệ lợi ích chính đáng của Nhân dân và giám sát, phản biện xã hội còn hạn chế. Năng lực cán bộ làm công tác Mặt trận các cấp chưa thể hiện hết vai trò, chức trách được giao; đổi mới nội dung hoạt động còn gặp nhiều khó khăn; thiếu sáng tạo, linh hoạt. Việc sơ kết đánh giá các mô hình tại địa phương chưa thường xuyên, mô hình nhiều nhưng có một số mô hình hiệu quả chưa cao, còn hình thức, một số mô hình mang tính tự phát nên việc duy trì hoạt động không được thường xuyên. Thành viên các mô hình ở thôn, khu phố hoạt động trên tinh thần tình nguyện, nhiệt tình, không có sự ràn buộc nên hoạt động một thời gian thì thường không phát triển mô hình. Các mô hình tự quản hiện nay không có kinh phí duy trì hoạt động, chỉ bằng nguồn hỗ trợ xã hội hóa, hoặc vận động các hội viên đóng góp, do đó ảnh hưởng rất nhiều đến nội dung, hiệu quả hoạt động.
Trước những khó khăn, hạn chế trên Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện sẽ tiếp tục nghiên cứu và đưa ra các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu trong thời gian tới cụ thể như sau:
Một là: Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, học tập, quán triệt và thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết phát triển kinh tế, xã hội của cấp uỷ, chính quyền các cấp. Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW của BCH TW Đảng khoá XI về "Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới", các quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị về giám sát, phản biện xã hội.
Hai là, tiếp tục phát huy tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ các cấp trong thực hiện thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động sâu rộng trong Nhân dân.
Ba là, tiếp tục vận động các nguồn lực xã hội hỗ trợ cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn; phối hợp với các cấp, các ngành tổ chức đào tạo nghề, giải quyết việc làm để mọi người dân có điều kiện phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.
Bốn là, tiếp tục kiện toàn và nâng cao chất lượng tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ làm công tác Mặt trận Tổ quốc có trình độ chính trị và chuyên môn, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở; nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan chuyên trách làm công tác Mặt trận.
Năm là, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa HĐND-UBND và các cơ quan nhà nước với Mặt trận Tổ quốc các cấp theo quy chế phối hợp; tăng cường nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các ngành, đoàn thể, các đơn vị lực lượng vũ trang với các xã, thôn trong công tác dân vận, tạo sức mạnh chung trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Sáu là, Mặt trận Tổ quốc các cấp cần tập trung tăng cường đổi mới nội dung, phương thức hoạt động để tập hợp quần chúng Nhân dân đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Thực hiện tốt vai trò người đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; đa dạng hoá các hình thức tập hợp quần chúng; hướng về cơ sở, kịp thời nắm bắt những tâm tư, nguyện vọng, bức xúc trong Nhân dân để tham mưu, đề xuất với Đảng, chính quyền giải quyết; vận động Nhân dân thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát huy dân chủ, nội lực trong Nhân dân để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao ý thức, trách nhiệm của công dân trong phản biện, giám sát, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Với quyết tâm của Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện được thể hiện rõ trong Nghị quyết Đại hội đại biểu của Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện nhiệm kỳ 2019-2024, chúng ta tin tưởng rằng, trong những năm tới, Mặt trận Tổ quốc các cấp sẽ tiếp tục có những hoạt động năng động, sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, thiết thực, hiệu quả nhiều hơn nữa, góp phần tập hợp ngày càng đông đảo các tầng lớp Nhân dân trong khối đại đoàn kết dân tộc; tăng cường mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Nhân dân với Đảng và chính quyền, tạo thành sức mạnh to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc..